اظهارنامه گمرکی چیست؟
2024-06-30
سامانه گمرک یا Epl
2024-07-09
گمرک، به عنوان دروازه ورود و خروج کالا به کشور، نقشی کلیدی در نظام اقتصادی هر سرزمینی ایفا میکند. فرآیند ترخیص کالا از گمرک، امری پیچیده و تخصصی است که نیازمند دانش و تجربه کافی در زمینه قوانین و مقررات گمرکی، تشریفات اداری و امور مربوط به حمل و نقل بینالمللی است.
در این مقاله، به بررسی مسیرهای مختلف ترخیص کالا از گمرک میپردازیم و اطلاعات جامعی را در اختیار شما قرار میدهیم تا بتوانید با آگاهی کامل، نسبت به ترخیص کالای خود اقدام کنید.
عوامل تعیین کننده مسیر ترخیص کالا
گمرک، به عنوان دروازه ورود و خروج کالا به کشور، نقشی کلیدی در نظام اقتصادی هر سرزمینی ایفا میکند. یکی از مهمترین وظایف گمرک، کنترل و مدیریت ورود و خروج کالا به منظور حفظ سلامت جامعه، حمایت از تولید داخلی و صیانت از حقوق بیتالمال است.
در این راستا، گمرک از سامانههای هوشمند و پایگاههای دادهی جامع برای تعیین مسیر ترخیص کالا استفاده میکند. این امر به منظور مدیریت ریسک و جلوگیری از ورود کالاهای غیرمجاز صورت میگیرد.
مسیر ترخیص کالا بر اساس تجزیه و تحلیل مجموعهای از اطلاعات توسط سامانه هوشمند گمرک تعیین میشود. این اطلاعات شامل موارد زیر هستند:
- تعرفه کالا: هر کالایی که وارد یا صادر میشود، دارای یک کد تعرفه گمرکی منحصر به فرد است. نوع تعرفه و میزان حقوق گمرکی مربوط به آن، در تعیین مسیر ترخیص کالا نقش دارد.
- نوع معامله کالا: واردات موقت، صادرات موقت، ترانزیت، مرجوعی و سایر انواع معاملات گمرکی، در تعیین مسیر ترخیص کالا موثر هستند.
- نام صاحب کالا: سابقه صاحب کالا در انجام تعهدات گمرکی، در نظر گرفته میشود.
- ارزش کالا: ارزش اظهار شده کالا، یکی از فاکتورهای مهم در تعیین مسیر ترخیص است.
- نام کشور مبدا: روابط تجاری و سیاسی بین ایران و کشور مبدا کالا، در نظر گرفته میشود.
- مشخصات اظهار کننده: سابقه و صلاحیت اظهار کننده، مورد بررسی قرار میگیرد.
- وضعیت کالا: نو، دست دوم، اسقاطی، خطرناک و … بودن کالا، در تعیین مسیر ترخیص موثر است.
انواع مسیر در ترخیص کالا از گمرک: عبور از سبز، زرد و قرمز
گمرک، به عنوان دروازه ورود و خروج کالا به کشور، نقشی کلیدی در نظام اقتصادی هر سرزمینی ایفا میکند. یکی از مهمترین وظایف گمرک، کنترل و مدیریت ورود و خروج کالا به منظور حفظ سلامت جامعه، حمایت از تولید داخلی و صیانت از حقوق بیتالمال است.
برای انجام این وظایف، گمرک کالاها را در سه مسیر مختلف طبقهبندی میکند: سبز، زرد و قرمز. هر کدام از این مسیرها، مراحل و تشریفات خاص خود را برای ترخیص کالا دارند.
مسیر سبز گمرک:
مسیر سبز، سادهترین و سریعترین مسیر برای ترخیص کالا است. این مسیر به کالاهایی با ماهیت کمریسک و دارای اسناد مثبته تعلق میگیرد. در این مسیر، نیازی به دریافت استاندارد و انجام تستهای آزمایشگاهی، ارائه مجوزهای خاص و یا ارزیابی فیزیکی کالا نیست.
شرایط قرارگیری در مسیر سبز:
- مطابقت ارزش اظهاری با ارزش استنباطی گمرک: ارزش کالای اظهار شده توسط صاحب کالا باید با قیمتی که توسط گمرک برای آن تعیین شده است (ارزش استنباطی) مطابقت داشته باشد.
- سلامت و اصالت اسناد و مدارک: اسناد و مدارکی که به گمرک ارائه میشود باید کامل، معتبر و بدون نقص باشد.
- سابقه خوش صاحب کالا: صاحب کالا نباید سابقهی سوء در انجام تعهدات گمرکی داشته باشد.
- مطابقت اطلاعات اظهارنامه با واقعیت: اطلاعاتی که در اظهارنامه گمرکی درج میشود باید دقیق و مطابق با واقعیت باشد.
مزایای مسیر سبز:
- سرعت بالا در ترخیص کالا: به دلیل عدم نیاز به تشریفات خاص، ترخیص کالا در این مسیر به سرعت انجام میشود.
- هزینه کم: به دلیل عدم نیاز به انجام آزمایشها و ارزیابیهای اضافی، هزینه ترخیص کالا در این مسیر پایینتر است.
- فرایند ساده: فرآیند ترخیص کالا در این مسیر ساده و بدون پیچیدگی است.
مسیر زرد گمرک:
مسیر زرد، برای کالاهایی با ریسک متوسط در نظر گرفته شده است. در این مسیر، کالاها مورد بازرسی فیزیکی قرار نمیگیرند و ممکن است نیاز به ارائه مجوزهای خاص و یا انجام تستهای آزمایشگاهی باشد.
شرایط قرارگیری در مسیر زرد:
- کالاهای مشمول استاندارد: کالاهایی که مشمول استاندارد اجباری هستند، در این مسیر قرار میگیرند.
- سابقهی ترخیص در سه ماه گذشته: اگر صاحب کالا در سه ماه گذشته سابقهی ترخیص کالای مشابه داشته باشد، احتمال قرارگیری در این مسیر افزایش مییابد.
- ارائه کاتالوگ معتبر: ارائه کاتالوگ معتبر از کالا میتواند به تسریع در ترخیص آن در این مسیر کمک کند.
مزایای مسیر زرد:
- سرعت نسبتاً بالا: با وجود نیاز به انجام برخی از تشریفات، ترخیص کالا در این مسیر با سرعت قابل قبولی انجام میشود.
- هزینه نسبتاً کم: هزینه ترخیص کالا در این مسیر نسبت به مسیر قرمز پایینتر است.
- احتمال عدم نیاز به ارزیابی فیزیکی: در برخی موارد، با ارائه اسناد و مدارک، میتوان از انجام ارزیابی فیزیکی کالا در این مسیر معاف شد.
مسیر قرمز گمرک:
مسیر قرمز، برای کالاهایی با ریسک بالا در نظر گرفته شده است. در این مسیر، کالاها به طور کامل مورد بازرسی فیزیکی قرار میگیرند و تشریفات گمرکی با دقت و ظرافت بیشتری انجام میشود. همچنین، ممکن است نیاز به ارائه مجوزهای خاص و یا انجام تستهای آزمایشگاهی دقیق باشد.
شرایط قرارگیری در مسیر قرمز:
- کالاهای ممنوعه و مشروط: کالاهایی که ورود آنها به کشور ممنوع یا مشروط است، در این مسیر قرار میگیرند.
- مخدوش و مشکوک بودن اسناد ارائه شده: اگر اسناد و مدارکی که به گمرک ارائه میشود، مشکوک یا دارای نقص باشد، کالا در این مسیر قرار میگیرد.
- عدم تطابق ارزش اظهاری با ارزش استنباطی: اگر ارزش کالای اظهار شده
اگر به دنبال شرکتی هستید که کالاهای شما را در کوتاهترین زمان ممکن ترخیص کند و هزینه کمتری نیز برای این کار بپردازید، مرکز توسعه تجارت ایران در چین با نام بازرگانی لیان تجارت در خدمت شماست. کافیست با شمارههای دفتر مرکزی بازرگانی لیان تجارت تماس بگیرید تا از مشاوره رایگان کارشناسان بهرهمند شوید.
فرآیند ترخیص و مدیریت ریسک
سازمان گمرک به دلیل محدودیت منابع و عدم امکان بررسی فیزیکی تمامی کالاها، از یک ماژول به نام “selective” برای مدیریت ریسک استفاده میکند. این ماژول بر اساس معیارهایی که توسط سازمان گمرک تعیین شده، مسیرهای گمرکی را برای کالاهای وارداتی مشخص میکند. با استفاده از این روش، نیازی به بررسی تکتک محمولههای وارداتی و انطباق آنها با قوانین و مقررات گمرکی نیست، بلکه میتوان با توجه به سطح ریسک هر کالا، فرآیند ترخیص را بهینهتر انجام داد.
براساس اطلاعات اظهارنامه وارداتی، برای برخی از کالاها در صورت صحت اظهارات اظهارکننده، سند ترخیص فوری صادر میشود. این کالاها به دلیل کمترین احتمال تقلب در آنها، به سرعت ترخیص شده و پروسه کنترل آنها هم سریعتر انجام میشود. به عبارت دیگر، کالاهایی که کمترین ریسک را دارند، از طریق مسیری سریع و بدون نیاز به بازرسیهای دقیق ترخیص میشوند.
اما برای برخی دیگر از کالاها که احتمال تقلب در آنها بیشتر است، بررسی دقیقتر و موشکافانهتری انجام میشود. هدف از این بررسی، جلوگیری از واردات کالاهای غیرمجاز و ممنوع الورود است. این کالاها از طریق مسیری با ریسک بالاتر عبور میکنند و نیاز به بازرسیهای فیزیکی و دقیقتری دارند.
سطح ریسک مسیرهای گمرکی
توجه به سطح ریسک اظهارنامه، مسیرهای گمرکی را شامل مسیرهای زرد، قرمز و سبز قرار میدهند. این سطوح ریسک بر اساس وضعیت کالا و شرایط مرتبط با آن تعیین میشوند:
- مسیر سبز: برای کالاهایی با ریسک پایین، که نیازی به بررسی دقیق ندارند و به سرعت ترخیص میشوند.
- مسیر زرد: برای کالاهایی با ریسک متوسط که نیاز به بررسیهای اسنادی دارند.
- مسیر قرمز: برای کالاهایی با ریسک بالا که نیاز به بازرسی فیزیکی و دقیق دارند.
استفاده از سیستم مدیریت ریسک و ماژول “selective” به سازمان گمرک کمک میکند تا فرآیند ترخیص کالاها را بهینهتر و اثربخشتر انجام دهد. این سیستم با شناسایی و مدیریت ریسکهای مرتبط با واردات کالاها، میتواند به بهبود کارایی و کاهش هزینهها در فرآیند ترخیص کمک کند و در عین حال، از ورود کالاهای غیرمجاز و ممنوع الورود جلوگیری نماید.
سخن آخر
گمرک، به عنوان نهاد کلیدی در کنترل و مدیریت ورود و خروج کالاها به کشور، نقش مهمی در حفاظت از منافع اقتصادی و اجتماعی کشور ایفا میکند. فرآیند ترخیص کالا از گمرک میتواند پیچیده و تخصصی باشد و براساس سطح ریسک، کالاها به سه مسیر سبز، زرد و قرمز تقسیمبندی میشوند. مسیر سبز برای کالاهایی با ریسک پایین است که نیازی به بازرسی دقیق ندارند و به سرعت ترخیص میشوند.
مسیر زرد برای کالاهایی با ریسک متوسط است که نیاز به بررسیهای اسنادی و گاهی بازرسی فیزیکی دارند. مسیر قرمز برای کالاهایی با ریسک بالا است که نیازمند بازرسی کامل و دقیق فیزیکی هستند. این سیستم مدیریت ریسک به سازمان گمرک کمک میکند تا فرآیند ترخیص کالاها را بهینهتر و اثربخشتر انجام دهد و از ورود کالاهای غیرمجاز جلوگیری کند.
سوالات متداول
1. مسیر سبز گمرک چیست و چه مزایایی دارد؟
مسیر سبز سادهترین و سریعترین مسیر برای ترخیص کالا است و به کالاهایی با ماهیت کمریسک و دارای اسناد مثبته تعلق میگیرد. در این مسیر نیازی به دریافت استاندارد و انجام تستهای آزمایشگاهی یا ارزیابی فیزیکی کالا نیست. مزایای این مسیر شامل سرعت بالا، هزینه کم و فرآیند سادهتر است.
2. چه شرایطی باعث میشود یک کالا در مسیر زرد قرار گیرد؟
مسیر زرد برای کالاهایی با ریسک متوسط در نظر گرفته شده است. شرایط قرارگیری در این مسیر شامل کالاهای مشمول استاندارد، سابقه ترخیص مشابه در سه ماه گذشته، و ارائه کاتالوگ معتبر از کالا خواهد بود. در این مسیر، کالاها بهطور انتخابی مورد بازرسی فیزیکی قرار میگیرند و ممکن است نیاز به ارائه مجوزهای خاص یا انجام تستهای آزمایشگاهی باشد.
3. مسیر قرمز گمرک چه ویژگیهایی دارد و چه کالاهایی در این مسیر قرار میگیرند؟
مسیر قرمز برای کالاهایی با ریسک بالا است. در این مسیر، کالاها بهطور کامل مورد بازرسی فیزیکی قرار میگیرند و تشریفات گمرکی با دقت و ظرافت بیشتری انجام میشود. کالاهای ممنوعه و مشروط، اسناد مشکوک یا مخدوش، و عدم تطابق ارزش اظهاری با ارزش استنباطی، از جمله عواملی هستند که باعث قرارگیری کالا در این مسیر میشوند.
4. سیستم مدیریت ریسک گمرک چگونه عمل میکند؟
سیستم مدیریت ریسک گمرک با استفاده از ماژول “selective” و بر اساس معیارهایی که توسط سازمان گمرک تعیین شده، مسیرهای گمرکی را برای کالاهای وارداتی مشخص میکند. این سیستم براساس تحلیل اطلاعات اظهارنامه وارداتی و سطح ریسک هر کالا، فرآیند ترخیص را بهینهتر انجام میدهد و از ورود کالاهای غیرمجاز و ممنوع الورود جلوگیری میکند.
5. چگونه میتوان از خدمات مشاوره گمرکی بهرهمند شد؟
برای بهرهمندی از خدمات مشاوره گمرکی، میتوانید با شمارههای دفتر مرکزی بازرگانی لیان تجارت تماس بگیرید و از مشاوره رایگان کارشناسان این مرکز استفاده کنید. این خدمات میتواند به شما در فرآیند ترخیص کالا و مدیریت ریسک کمک کند.
